Ervaring Israël

Ervaring Israël

Eindelijk was het dan zover. Het land Israël waar we al zoveel foto’s van hadden gezien en al veel verhalen over hadden gehoord, gingen wij nu zélf ervaren: zien, horen, ruiken, proeven en voelen. Hoe zou het zijn? En hoe zou het invloed hebben op ons verstaan van de Bijbel?

Op 8 maart stonden we met een groep van 15 met ons koffertje op Schiphol en enkele uren later stonden we voor het eerst van ons leven in het Beloofde Land. Het was al halverwege de avond toen we in het Abraham Hostel in Jeruzalem waren geïnstalleerd en de straat op gingen om een eetgelegenheid te zoeken. Met al onze zintuigen namen we de eerste indrukken van Jeruzalem op:  de geluiden van de nog steeds drukke straten met voetgangers en trams en auto’s, het straatbeeld waarin veel orthodoxe Joden met pijpenkrullen maar ook patrouillerende politieauto’s gewoon zijn,  de geuren op de sjoek (markt), met als hoogtepunt het nuttigen van een heerlijke uitgebreide warme Libanese maaltijd in een klein eettentje op de sjoek (markt).

Licht en duisternis 

De volgende dag is het stralend weer. We gaan naar het Yad Vashem, het ‘Holocaust museum’ dat ons door een heel donkere kant van de geschiedenis leidt. Iets waarvan we allemaal gehoord hebben, maar wat misschien nog niet genoeg is doorgedrongen. Onze gids is een dochter van een holocaust overlevende. Op indrukwekkende wijze brengen haar verhalen de tentoonstelling tot leven, maar laat ze ook zien dat het iets is wat een oproep is voor vandaag en voor iedereen.  In de tijd naar de Holocaust toe waren er in Duitsland acties tegen de Joden en wat was de reactie van de landen eromheen? Stilte. En van de regering? Stilte. En van de dominees? Stilte.  En van de christenen in binnen en buitenland? Stilte. Uitzondering was Denemarken waar de koning wél opkwam voor zijn Joodse inwoners. Uitzonderingen waren ook enkelingen uit allerlei landen die ook wél opkwamen voor het onrecht dat de Joden werd aangedaan. De daden van zo’n enkeling waren als licht in de nacht. Het sprak tot ons hart en riep ons op om ook op te staan en niet stil te blijven over het antisemitisme dat in onze tijd speelt.

’s Middags zagen we een heel ander stukje geschiedenis: in een tocht onder Westelijke muur zagen we hoe het Tempelplein en de muren waren gebouwd. Ook hoorden we hoe Jeruzalems muren keer op keer waren verwoest en weer opgebouwd en zagen we dat terug in de structuur van de muren.

Wachters op de muren

Op vrijdagmorgen 8.45 verzamelden we ons op het pleintje bij de Jaffa Poort, gewapend met onze Bijbels. Op het programma staat een ‘Wachtersloop’ over de muren van Jeruzalem onder leiding van Bart Repko en Albert de Hoop.

‘Omwille van Sion zal ik niet zwijgen omwille van Jeruzalem ben ik niet stil,’ ‘Jeruzalem, Ik heb wachters op je muren gezet die nooit zullen zwijgen, dag noch nacht. Jullie die een beroep doen op de Heer, Gun jezelf geen rust En gun Hem geen rust, Totdat Hij Jeruzalem weer heeft gegrondvest En haar roem op aarde heeft bevestigd.’

Bovenstaande fragmenten uit Jesaja 62 zijn de basis van de visie om voortdurend aanwezig te zijn op de muren van Jeruzalem en dat is precies wat Bart, Albert en anderen doen. Zij nemen zowel de priesterlijke taak van voorbede als de profetische taak van krachtige proclamatie, serieus. Dagelijks bestijgen ze de hoge trappen naar de muur van Jeruzalem om de profetische woorden te proclameren over het land Israël, de stad Jeruzalem en het volk van de God van Abraham, Isaak en Jakob. Ook wij kregen deze ochtend volop gelegenheid om in de bressen op de muur te gaan staan met onze Bijbel om God te herinneren aan zijn beloften aan zijn volk door het hardop uitspreken van Schriftgedeelten. Deze profetieën krijgen een erg concrete betekenis, als je ze uitspreekt op deze plek met zicht op de stad en te midden van het Joodse volk. ‘Geloven jullie nou ook, wat je zojuist geproclameerd hebt?’ was Alberts vraag aan ons. Want je kunt alleen maar voorbede doen als je zelf overtuigd bent van de woorden die je uitspreekt. Een uitdaging voor ons om de Woorden van God met een nieuwe bril te gaan lezen. Een bril die de eeuwenoude teksten nieuw leven inblaast door een verwachting van hun vervulling in heden en toekomst…

Nieuw zicht

Niet alleen op de Bijbelse waarheden hebben we verscherpt zicht nodig. Ook op onze huidige maatschappij. Daar wees de 91 jarige Nederlandse holocaust overlevende Zvi Eyal ons op toen hij ons ontving in zijn woning bij het Tempelplein: ‘Jullie Nederlanders horen, zien en zwijgen.  Dat is ziek!’  Zvi is een erkend arts geweest en wees ons deze middag onze kwaal aan:  ‘De holocaust is een ramp van de Europese beschaving en Joden zijn daarvan het slachtoffer geworden. Maar jullie kennen je geschiedenis niet. Daarom zijn jullie als iemand die niet weet dat hij ziek is. Wat er tegenwoordig gebeurt is even erg als de Tweede Wereldoorlog!!’ Zvi riep ons op om te zoeken naar  waarheid en ernaar te handelen. Dit alles was een onderstreping van wat we eerder gehoord en gezien hadden in het Friends of Zion museum waarin op interessante moderne wijze was getoond hoe verschillende individuen zijn opgekomen voor waarheid en recht.

Shabbat shalom

Vanuit Zvi’s woning liepen we naar de klaagmuur waar op de vrijdagmiddag velen zich verzamelden om de shabbat te ontvangen. Er werd gebeden, gezongen en gedanst. Zaterdag bezochten we zelf een Messiaanse Shabbatsgemeente.  Verschillende mannen zongen en/of lazen uit het Sidur gebedenboek en de gemeente las en zong haar gedeelten. De wekelijkse lezing werd gedaan vanuit echte Thorarollen die met allerlei ceremoniën tevoorschijn werden gehaald. Het gaf ons een goede indruk van hoe Jezus’ samenkomsten er uit hebben kunnen zien.

Na het koffiedrinken en eten van Poerimskoekjes verlieten we de synagoge om naar de Olijfberg te gaan. Onderweg bekeken we wat historische plekken zoals een recente opgraving van Davids paleis. De Olijfberg had ik me heel anders voorgesteld. Het is geen groene of kale heuvel, integendeel: de hele oppervlakte van de heuvel bestaat uit grafstenen van Joodse graven. Omdat Joden de Messias verwachten op de Olijfberg, wil men hier begraven worden om hem als eerste te kunnen ontmoeten.

Tijdens onze picknick, vertelde Andries ons het verhaal van Pesach, met uitzicht op de tempelberg. In deze omgeving speelde het lijden en sterven van Jezus zich af. Dat was om precies te zijn op de 10e van de maand Nissan, enkele dagen voordat het Joodse Pesach werd gevierd. Pesach is een van de drie Joodse feesten die in Jezus ook al vervuld zijn. Andere feesten die nog op vervulling wachten zijn de zogenaamde najaarsfeesten: het Bazuinenfeest, Grote Verzoendag en Loofhuttenfeest. Parallellen tussen Pesach en Jezus’ lijden en sterven zijn duidelijk te vinden. Toen Jezus met zijn gevolg onderweg was naar Jeruzalem vertrok een andere optocht onder leiding van de Hogepriester ook naar Jeruzalem. De Hogepriester had een volmaakt lam uitgekozen uit de kudden die rondom de stad weidden. Dit lam zou op Pesach geslacht worden als offer voor het joodse volk, en was Jezus als het perfecte Offerlam ook onderweg naar de stad waar Hij gedood zou worden. Op het moment dat het lammetje aan het altaar gebonden werd met een scharlaken koord, om negen uur ’s morgens, werd Jezus net buiten de poort aan het kruis genageld. Waarschijnlijk heeft hij zelfs het zingen van de priesterkoren gehoord die zongen ‘Banden van de dood hadden mij omvangen, angsten van het graf hadden mij getroffen’ (psalm 116). Toen Jezus stierf, scheurde het voorhangsel in de tempel. Wat ook gescheurd was, was het kleed van Kajafas toen hij erkennen moest dat Jezus onschuldig was. Dit scheuren betekende dat hij uit zijn ambt zou worden ontheven. Zijn ambt was met Jezus intreden in de hemel als Hogepriester, overbodig geworden. Het voorhangsel was ook weg. Een vrije toegang tot de Vader was verworven door Jezus’ bloed. Dit zijn maar enkele voorbeelden van de vele symbolen die in Jezus sterven betekenis kregen. Het is goed om op deze plek stil te staan bij de wonderlijke manier waarop God hier in Jezus Zijn liefde voor ons heeft uitgewerkt.

De weg van onze vaderen

Als we naar Beth El en Shilo gaan vertelt gids Koen Janush ons:  ‘Het is goed dat jullie hier zijn! Jullie komst is een teken dat jullie de oude paden willen kennen waar onze vaderen hebben gewandeld. Dat zijn niet de kerkvaders! Nee, het zijn Abraham, Izak en Jacob!  Hier in Beth El had Jacob de droom waarin God het Eeuwige Verbond met het nageslacht van Abraham bevestigde. Hier vond Jacob zijn identiteit. Hier vinden ook jullie je identiteit, als geestelijk kind van Abraham! Maar je moet hier ook je VERANTWOORDELIJKHEID als kind van Abraham inzien en opnemen! Deze plek en de mensen hier roepen jou op om vruchten te dragen, rechtvaardige daden te doen!’ Aan de hand van Abraham, Jeremia, Amos,  Lea, Paulus en vele andere illustreert onze gids hoe wij dat kunnen doen. Verder leert hij ons allerlei (geestelijke) lessen aan de hand van bomen, struiken, dieren en plekken die we op onze wandeling tegenkomen. In Shilo, waar de tabernakel heeft gestaan met alle 12 stammen eromheen, vinden we zelfs nog stukken van het aardewerk dat de Israëlieten gebruikten.  Te midden van de brokstukken vertelt Koen over mensen in deze tijd die meehelpen aan de vervallen tent van Jacob weer op te richten: Joden die teruggekeerd zijn naar hun Israël en Joodse mensen die hun kinderen hebben verloren aan de oorlogen in Israël, maar zich blijven inzetten voor hun land en volk. Daarnaast zijn er kleine groepjes christenen die zich inzetten voor de Joodse nederzettingen hier tussen de Bijbels betwiste gebieden (zoals we de zogenaamde ‘Palestijnse gebieden’ correct moeten noemen).  In verhouding zijn er maar heel weinig christenen die zich begeven op deze weg van de vaderen en daarom zegt Koen:  ‘Christenen moeten actiever worden’.

Een bloeiende woestijn

Wanneer vanuit Jeruzalem  via de Jordaan en Massada naar de Negev woestijn afdalen zien we activiteiten die in de woestijn plaats vinden. Dit dorre gebied wordt tot bloei gebracht…  In het centrum van het Joods Nationaal Fonds (JNF) kregen we te zien hoe men dat doet.  Het JNF helpt boeren/telers in de Arava een bedrijf op te zetten. Het resultaat tot dusver is dat er 7 nederzettingen zijn waarvan 5 zich helemaal richten op landbouw.  In ingenieuze kassensystemen worden prachtige vruchten geteeld en daarna geëxporteerd.  Na het centrum en de kassen te hebben bekeken, gaan we op bezoek bij een gezin die in zo’n dorpje woont. Mirit, moeder van een jong gezin, vertelt ons hoe dankbaar ze is in de voetsporen van haar opa mogen gaan.  Haar man is een 2e generatie pioneer en toen zij met hem trouwde heeft zij het bruisende Tel-Aviv achter zich gelaten om zich in de dorre uitgestrekte woestijn te vestigen. De eerste jaren waren erg moeilijk voor haar. Maar Merit getuigt dat grote, schijnbaar onoverkomelijke problemen  ‘uitdagingen’  zijn en dat niets onmogelijk is! Ze straalt een rust uit en grote liefde voor de woestijn en het werk dat ze mogen verrichten. Daarbij toonde ze grote dankbaarheid voor het feit dat we haar kwamen bezoeken. Opnieuw zijn we als groep onder de indruk van wat er gedaan wordt, maar ook van het feit dat kómen en bezoeken zo enorm wordt gewaardeerd.

Zo ook in het bedoeienenkamp waar we de volgende twee nachten verblijven. Gastvrij worden we onthaalt. We genieten een heerlijke uitgebreide maaltijd, zittend op matrasjes op de grond om de lage eettafels heen. Daarna begeven we ons naar de andere tent waar de matrasjes onze bedden zijn.

Meer van de woestijn zien we de volgende dag wanneer onze Joodse gids ons meeneemt naar allerlei interessante plekken. We zien kraters en vadi’s (drooggevallen rivieren die eens per jaar vol regenwater komen en naar beneden naar de Dode Zee stromen) en horen geschiedenisverhalen van langere of kortere tijd geleden. We bezoeken de plek waar Ben Gurion begraven ligt en zien dat zijn liefde voor de woestijn voortleeft in mensen als onze gids en anderen.

Het werd tijd voor ons om weer op te gaan naar Jeruzalem, maar dat doen we niet zonder eerst een tussenstop gemaakt te hebben bij Ein Gedi waar David destijds een stukje van de slip van Saul heeft gesneden én natuurlijk even gedobberd te hebben in de Dode Zee.

Soeveniers en bagage

Het laatste dagje in Jeruzalem besteden we aan de Oude Stad van David waarbij we o.a. door  de Hizkiatunnel plonsen en soeveniers shoppen op de sjoek (markt).  En dan is het echt tijd om naar Tel Aviv te gaan waar we de volgende morgen weer vertrekken naar Nederland. Behalve onze koffers met soeveniers hebben we heel wat bijzonder geestelijke bagage meegekregen, wat betreft geschiedenis én toekomst. Hiermee willen we verder aan de slag en ook uitdelen aan de mensen thuis. En ook een ieder aansporen: ga ook, je krijgt er zeker geen spijt van!